DIPLOCAT a organizat un debat virtuau damb expèrts internacionaus sus rèptes e sostenibilitat des airaus de montanha

DIPLOCAT a organizat un nau Digital Talk multilingüe entà explorar bones practiques internacionaus: "Rèptes entàs regions de montanha en Euròpa: deth despoblament enquiara sostenibilitat". En aguest cas, era iniciatiua partís d'ua prepausa deth Conselh Generau d'Aran, qu'ei membre de DIPLOCAT, e der Ajuntament de Vielha. Se tractaue de comparar tres casi de diferentes zònes de montanha d'Euròpa que destaquen per iniciatiues recentes en aguest encastre, coma son era Val d'Aran, es cantons aupencs de Soïssa e era Region d'Occitània en França. Er objectiu ère d'aufrir responses a ua des granes preocupacions actuaus deth mon rurau, mès que mès enes airaus de montanha.

Laura Foraster secretària generau de DIPLOCAT, a dat era benvenguda as participaires e a destacat era importància d'aguesta sòrta de debats mès especializadi. Maugrat qu'es darrères donades propiciades pera pandemia, eth teletrabalh e eth replantejament de cèrtes formes de vida, semble que trinquen un shinhau era dinamica de despoblament, eth fenomèn dera despoblacion rurau represente un des principaus rèptes entà fòrça païsi desvolopadi. Ath delà, demore laguens der Objectiu 15 de Desvolopament Sostenible (ODS) des Nacions Unides, tocant ar emparament dera flòra e dera fauna terrèstra, e per tant non sonque represente un rèpte europèu, mès mondiau.

Era moderacion der acte a anat a cargue de Marcel·lí Pascual, director dera revista "Viure als Pireneus" e gran coneisheire dera realitat d'aqueri territòris. A començat eth debat en tot posar diferentes qüestions as ponents e fin finau i a hijut diuèrses reflexions e dobtes des assistents. En prumèr lòc, a demanat as ponents de presentar era vision des regions de montanha des deth territòri concrèt e es institucions que representen. Tanben les a demanat se les semble possible combinar toti es aspèctes que i son restacadi. De contunh, e en tot hèr referéncia ara importància que ja eth secretari generau de Nacions Unides, António Guterres, daue ath torisme des territòris de montanha, les a demanat quina opinion n'an. Fin finau, les a demanat quines mesures considèren de besonh entà poder redusir era despoblacion, en tot convidar-les a aportar eth sòn pròpri vejaire estrategic e partejar quauqui uns des projèctes qu'agen desvolopat o qu'agen en cap.

Maria Vergés, sindica d'Aran, a parlat en aranés e a començat en tot introdusir era situacion mieiambientau deth territòri e tanben era institucion deth Conselh Generau dera Val d'Aran. Ena Val d'Aran s'i a produsit ua transformacion fòrça grana, pr'amor que pendent longtemps e enquias ans 60, quan comencèc eth torisme de nhèu, auie patit ua grana explotacion forestau. Tocant ara qüestion deth torisme, a defenut era diversificacion dera economia, que les permete "víuer e víuer damb qualitat". Segons Vergés, cada territòri a d'afrontar eth fenomèn deth despoblament de manèra individualizada. Entada eri, maugrat qu'eth modèl economic ei important, era atencion as persones encara ac ei mès. Per tant, ei fonamentau disposar d'ua administracion e legislacion adaptada as zònes de montanha, qu'includisque politiques fiscaus e de discriminacion positiva, e que permete as persones que volguen partir des ciutats d'anar tà demorar enes zònes de montanha.

Thierry Rebuffat, assessor deth Gabinet dera presidenta dera region francesa Occitània/Pirenèus Mediterranèa, responsable de gestion de territòri, montanha e zònes ruraus, a començat eth sòn torn en tot arremercar qu'era region Occitània ei fòrça grana e donques, maugrat qu'a problematiques partejades, tanben i a caracteristiques e besonhs diferenti a tier en compde. A destacat era sua preocupacion per exòde rurau e a parlat d'un plan estrategic, que nomenten "Plan de Montanha", coma projècte que compde damb 8 objectius principaus entà refortir besonhs e problematiques des regions de montanha damb er objectiu fixat en an 2025. Rebuffat a destacat era importància d'èster mès inclusius e en çò que tanh ath ròtle deth torisme, a coïncidit damb era sindica d'Aran qu'era clau deth succès ei de diversificar totes es activitats pendent es quate sasons der an. Fin finau, per çò qu'ei dera despoblacion, a destacat qu'ei vitau trabalhar es bones connexions, es infrastructures qu'actuaument ja existissen, es telecomunicacions e era bona qualitat de vida.

Fadri Ramming, secretari generau dera Conferéncia governamentau de cantons aupencs de Soïssa, qu'ei formada per 12 representants institucionaus procedenti de 8 cantons de montanha, a iniciat era sua intervencion en tot explicar qu'es montanhes aucupen eth 43% deth territòri soís, mès solament i residís 13% dera poblacion. Per tant, s'enes montanhes non i a estructures solides e bones connexions que les permeten desvolopar-se, ei un problèma important. Totun, a hijut qu'era Conferéncia de cantons aupencs tracte tèmes fòrça diuèrsi, qu'interèssen ara majoritat de ciutadans, coma eth melhorament dera gestion dera aigua, eth torisme, era agricultura, es finances, eca. En çò que tanh ara qüestion deth torisme, a destacat qu'ei basic qu'es diferentes aufèrtes siguen respectuoses damb eth miei ambient.